• W Ministerstwie Sprawiedliwości trwają prace legislacyjne, zmierzające do wykonania wyroków Trybunału w zakresie spraw dotyczących praworządności.
• W przygotowanym przez Komisję Kodyfikacyjną Ustroju Sądów i Prokuratury projekcie ustawy planowane jest zniesienie instytucji skargi nadzwyczajnej.
• Projekt ustawy o wykonywaniu orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w dniu 23 grudnia 2024 r. został wpisany do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pod numerem UD177.
• Informacje te zawarte zostały w piśmie Podsekretarz Stanu Ministerstwa Sprawiedliwości Marii Ejchart do Prezesa NRA adw. Przemysława Rosati. Pismo jest odpowiedzią na zapytanie Prezesa NRA z 23 listopada br. o działania podjęte w ciągu roku od wydania przez ETPCz wyroku pilotażowego ws. Wałęsa p. Polsce.

 
Przypomnijmy, że 23 listopada br., w rocznicę wydania przez Europejski Trybunał Praw Człowieka wyroku w sprawie Wałęsa przeciwko Polsce, Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej adw. Przemysław Rosati wystosował pismo do ministra spraw zagranicznych oraz ministra sprawiedliwości z pytaniem o to, jakie działania zostały podjęte wykonania wyroku pilotażowego ETPCz ws. Wałęsa p. Polsce oraz skutecznego wdrożenia odpowiednich środków generalnych. Przypomniał wówczas, że dysfunkcje polskiego systemu sądowniczego pogłębiają się, a liczba skarg do ETPCz, w szczególności dotyczących naruszenia prawa do rozpoznania sprawy przez bezstronny i niezawisły sąd, wzrosła w ciągu roku z 492 do ok. 700.
 
(czytaj więcej o piśmie Prezesa NRA)
 
Podsekretarz Stanu MS Maria Ejchart w piśmie z dnia 13 stycznia br. kierowanym do Prezesa NRA wskazuje, że w Ministerstwie Sprawiedliwości trwają prace legislacyjne, zmierzające do wykonania wyroków Trybunału w zakresie spraw dotyczących praworządności. Resort przygotował m.in. projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, która została przyjęta przez Sejm 12 kwietnia 2024 r.  W dniu 8 maja 2024 r. na wniosek Ministra Sprawiedliwości Komisja Wenecka wydała pilną opinię o przygotowanej ustawie. Po rozpatrzeniu poprawek senatu Sejm przyjął ustawę 12 lipca 2024 r. Prezydent RP skierował ustawę do Trybunału Konstytucyjnego w celu dokonania kontroli prewencyjnej.
 
W piśmie podkreśla również, że celem ustawy jest przede wszystkim przywrócenie przepisom regulującym sposób wyboru sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa zgodnej z Konstytucją RP oraz usunięcie negatywnych konsekwencji wadliwego rozwiązania obowiązującego od 2018 r., jak również dostosowanie przepisów ustawowych do standardów określonych w orzeczeniach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz w orzeczeniach Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, dotyczących gwarancji odrębności i niezależności władzy sądowniczej od innych władz państwowych, w tym gwarancji niezależności Krajowej Rady Sądownictwa od organów władzy ustawodawczej oraz władzy wykonawczej w procedurze powoływania sędziów.
 
W odniesieniu do instytucji skargi nadzwyczajnej Podsekretarz Stanu Ministerstwa Sprawiedliwości informuje, że w przygotowanym przez Komisję Kodyfikacyjną Ustroju Sądów i Prokuratury projekcie ustawy planowane jest jej zniesienie.
 
Odnosząc się do problematyki funkcjonowania Sądu Najwyższego wskazuje, że powyższy projekt przewiduje likwidację Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych oraz Izby Odpowiedzialności Zawodowej, a ponadto wprowadza konieczne rozwiązania zapewniające funkcjonowanie Sądu Najwyższego w okresie przejściowym do czasu przywrócenia możliwości działania tego organu w pełnej obsadzie sędziów. Na potrzeby projektu została także przygotowana przekrojowa nowelizacja przepisów regulująca przebieg postępowań wyłaniających kandydatów do pełnienia urzędu sędziego we wszystkich kategoriach sądów, w tym w Sądzie Najwyższym, na podstawie których mają zostać powtórzone konkursy w przypadku zwolnienia stanowiska zajętego przez osobę powołaną w wadliwym postępowaniu. Osobne miejsce w projekcie zajmują rozbudowane przepisy normujące skutki orzeczeń wydanych przez osoby, których powołania są dotknięte systemowymi uchybieniami. Przyjęte w tym zakresie propozycje uwzględniają charakterystykę poszczególnych postępowań sądowych oraz specyfikę rozstrzygnięć wydawanych w sprawach cywilnych, karnych, z zakresu wykroczeń, lustracyjnych, sądowoadministracyjnych i dyscyplinarnych, a także na skutek skarg nadzwyczajnych. Założeniem jest stabilność orzeczeń wydawanych przez sędziów powołanych na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa w składzie ukształtowanym na podstawie ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz. 3). Wyjątki od tej zasady będą ściśle określone w projekcie.
 
Na końcu Podsekretarz Stanu MS wskazuje, że projekt ustawy o wykonywaniu orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w dniu 23 grudnia 2024 r. został wpisany do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pod numerem UD177.
 
Podkreśla również, że z uwagi na dynamiczny przebieg prac nad ww. projektami udzielenie wyczerpującej odpowiedzi we wcześniejszym terminie nie było możliwe.
 
(czytaj pismo)