Po konferencji opracowane zostało podsumowanie zawierające postulaty zmian w systemie nieodpłatnej pomocy prawnej.
(pobierz dokument z podsumowaniem i postulatami)
Już niebawem 8 marca 2024 r. w murach Akademia Nauk Stosowanych w Bielsku-Białej odbędzie się Konferencja Naukowa pn. „Nieodpłatna pomoc prawa jako element budowania społeczeństwa obywatelskiego”. Współorganizatorem Konferencji będzie Naczelna Rada Adwokacka.
„Nieodpłatną pomoc prawną wdrożono do systemu świadczenia pomocy prawnej w Polsce ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 roku o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej. Przyjęte pierwotnie założenia i forma realizowania takiej pomocy miały na celu doprowadzić do stworzenia mechanizmów umożliwiających dostęp do uzyskania nieodpłatnej pomocy prawnej dla osób fizycznych którym, ze względu na różne, a zarazem ściśle określone w ustawie okoliczności, państwo chciało zapewnić pomoc polegającą na możliwości skorzystania z nieodpłatnej pomocy prawnej. Katalog osób uprawnionych do skorzystania z pomocy w ramach tego systemu obejmował osoby fizyczne która nie ukończyły 26 lat, osoby, które ukończyły 65 lat lub osoby, która w wyniku wystąpienia klęski żywiołowej, katastrofy naturalnej lub awarii technicznej znalazły się w sytuacji zagrożenia lub poniosły straty. Nieodpłatna pomoc prawna przysługiwała także weteranom, kombatantom, osobom posiadającym kartę dużej rodziny, kobietom w ciąży, a także osoby którym w okresie 12 miesięcy poprzedzających zwrócenie się o udzielenie nieodpłatnej pomocy prawnej zostało przyznane świadczenie z pomocy społecznej na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej i wobec której w tym okresie nie wydano decyzji o zwrocie nienależnie pobranego świadczenia.
W latach 2016 -2021 w systemie nieodpłatnej pomocy prawnej wprowadzono wiele zmian legislacyjnych. Największą z nich była nowelizacja ustawy 2018 roku (jej przepisy weszły w życie 1 stycznia 2019 roku). Od tej chwili uprawnionym do nieodpłatnej pomocy prawnej został każdy, kto złoży oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Ponadto rozszerzono zakres objętej ustawą pierwotnie pomocy dla obywateli o nieodpłatne poradnictwo obywatelskie, uzupełniając o te zagadnienia tytuł aktu.
Zmiany w ustawie wprowadzano też regulacjami wydawanymi ze względu na warunki wywołane stanem epidemii COVID 19 lub po prostu wykorzystując sposobność do dokonywania zmian przy tej okazji. Dziś nieodpłatna pomoc prawna, w związku z wprowadzanymi w niej modyfikacjami o charakterze, pozornie, organizacyjnym, znacznie oddaliła się od pierwotnych założeń. Przygotowywany jeszcze w roku 2023 przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt kolejnych zmian nie doczekał się uchwalenia. Proponowane tam zmiany budziły i budzą nadal liczne kontrowersje.
System nieodpłatnej pomocy prawnej wymaga uporządkowania. Dziś, między innymi, w związku z istotnym niedofinansowaniem systemu, jego biurokratyzacją i pogarszającymi się de facto warunkami świadczenia tej pomocy prawnej system wymaga zdecydowanej ingerencji państwa, przywrócenia mu pierwotnej rangi i uzdrowienia zasad funkcjonowania.
Co pozostawić z systemu pierwotnego?, do których założeń powrócić?, jakie nowe rozwiązania zaproponować? aby system ten służył obywatelom, aby stanowił element pozwalający identyfikować nieodpłatną pomoc prawną jako element budowania i wzmacniania społeczeństwa obywatelskiego?
Na te i inne pytania odpowiedzi poszukiwać będą uczestnicy konferencji „Nieodpłatna Pomoc Prawna jako element budowania społeczeństwa obywatelskiego”: Wybitni prawnicy, praktycy od lat działający w systemie NPP, przedstawiciele samorządów terytorialnych, przedstawiciele samorządów prawniczych bezpośrednio świadczący pomoc prawną, przedstawiciele organizacji pozarządowych działający w systemie i wreszcie decydenci – przedstawiciele projektodawców i ustawodawcy mający rzeczywisty wpływ na kształt ostatecznie przyjętych rozwiązań. Ciekawą debatę zapowiada znaczne zróżnicowanie poglądów poszczególnych środowisk na kluczowe dla tego systemu rozwiązania”.
Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do udziału w Konferencji.
adw. Dorota Kulińska
Dyrektor Instytutu Legislacji i Prac Parlamentarnych NRA
Transmisja konferencji:
Media o konferencji:
Prawo.pl: Nieodpłatna pomoc prawna potrzebuje pilnych zmian (przejdź do artykułu)
Rzeczpospolita (przejdź do artykułu)
Dziennik Gazeta Prawna: (przejdź do artykułu)
Wywiad z adw. Dorotą Kulińską Populistyczne podejście nie uzdrowi systemu nieodpłatnej pomocy prawnej (przejdź do wywiadu)
Artykuł red. Pawła Rochowicza w "Rzeczpospolitej" pt. Sprzedają nieruchomości za miliony a przychodzą po darmowe porady prawne (przejdź do artykułu)
W konferencji wzięli udział:
Irena Zofia Romaszewska – Doradca Prezydenta RP
Franciszek Dąbrowa – reprezentujący Zuzannę Rudzińską- Bluszcz - Wiceminister Sprawiedliwości, w której kompetencjach pozostają kwestie związane z nieodpłatną pomocą prawną
Marcin Papiernik – Naczelnik Wydziału Edukacji w Ministerstwie
Marta Poniewierka – Naczelnik Wydziału Nieodpłatnej Pomocy Prawnej i Poradnictwa Obywatelskiego w Departamencie Strategii i Funduszy Europejskich w Ministerstwie Sprawiedliwości
Tomasz Kulikowski – Dyrektor Biura Interwencyjnej Pomocy Prawnej i Listów w Kancelarii Prezydenta RP
Przemysław Kamiński – wiceprezydent miasta Bielsko-Biała, reprezentujący Jarosława Klimaszewskiego – Prezydenta Miasta Bielsko-Biała, pod patronatem którego odbywa się dzisiejsza konferencja,
Barbara Bandoła – Starosta Pszczyński
Partnerzy konferencji:
Starosta Andrzej Płonka – Prezes Związku Powiatów Polskich
adw. Krzysztof Stec – Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Bielsku-Białej
adw. Marian Jagielski – Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Opolu
Współorganizatorzy konferencji:
adw. Przemysław Rosati – Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej
adw. Dorota Kulińska – Dyrektor Instytutu Legislacji i Prac Parlamentarnych Naczelnej Rady Adwokackiej
Obecni byli
studenci Akademii Nauk Stosowanych w Bielsku-Białej
młodzież i nauczyciele z Powiatowego Zespołu Szkół nr 2 w Pszczynie.
Przedstawiciele Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza (patron konferenci)
(Przejdź do strony konferencji 8 marca)
Partnerzy:
Okręgowa Rada Adwokacka w Bielsku-Białej
Okręgowa Rada Adwokacka w Opolu
Związek Powiatów Polskich
Naczelna Rada Adwokacka
Patronat:
Prezydent Bielska-Białej
Unia Metropolii Polskich
Patroni medialni:
Palestra - pismo Adwokatury Polskiej
Magazyn samorządowy w Bielsku-Białej
PROGRAM KONFERENCJI 8.03.2024 r.
(pobierz program w formacie pdf)
„Nieodpłatna pomoc prawna jako element budowania społeczeństwa obywatelskiego”.
Organizatorzy:
Naczelna Rada Adwokacka – Instytut Legislacji i Prac Parlamentarnych
Akademia Nauk Stosowanych w Bielsku-Białej
Miejsce:
Akademia Nauk Stosowanych w Bielsku-Białej
ul. Czesława Tańskiego 5, 43-382 Bielsko-Biała
Termin:
8.03.2024 godz: 10.00 – 16.30.
10.00. Otwarcie Konferencji:
- wystąpienia przedstawicieli organizatorów, powitanie gości:
dr hab .inż. prof. ANSBB Jacek Binda – Rektor Akademii Nauk Stosowanych w Bielsku Białej
Adwokat Przemysław Rosati – Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej
- wystąpienia gości konferencji
11.00 – 13.00
Nieodpłatna Pomoc Prawna – rozwój i zmiany w systemie od powołania do dziś. Charakter zmian i ich wpływ na postępującą dekompozycję systemu.
- dr hab. Prof. UŚ Anna Chorążewska – Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego: „Konstytucyjne determinanty modelu przedsądowej nieodpłatnej pomocy prawnej”
- Adwokat Mariusz Hassa – Przedstawiciel Prezesa NRA w Radzie Nieodpłatnej Pomocy Prawnej, Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego i Edukacji Prawnej: „Ewolucja systemu 2015 – 2023”
- Grzegorz Kubalski – Zastępca Dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich : "Czy obecny poziom finansowania systemu nieodpłatnej pomocy prawnej pozwala na jego rozwój?"
- Dr hab. Jan Winczorek, Prof. Uniwersytetu Warszawskiego, Katedra Filozofii Prawa i Nauki o Państwie WPiA UW
„Nieodpłatne poradnictwo prawne i obywatelskie - co dalej?”
Moderator: Adwokat Dorota Kulińska – Dyrektor Instytutu Legislacji i Prac Parlamentarnych NRA
13.00 – 13.30 - przerwa kawowa
13.30 – 15.30
Tendencje projektowanych zmian: najważniejsze dylematy rozwoju systemu: kryteria dostępności NPP , rola pełnomocników profesjonalnych w systemie NPP, aspekty organizacyjne i finansowanie systemu, edukacja prawna
- Andrzej Wojewódzki - Przedstawiciel strony samorządowej w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu w Radzie Nieodpłatnej Pomocy Prawnej, Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego oraz Edukacji Prawnej: „Nieodpłatna Pomoc Prawna dla każdego? – czy swobodny dla każdego dostęp do nieodpłatnego poradnictwa prawnego gwarantuje pomoc najbardziej potrzebującym?”
- Tomasz Gajewski Przewodniczący Rady Nieodpłatnej Pomocy Prawnej Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego oraz Edukacji Prawnej: „Edukacja prawna – jako instrument wzrostu świadomości o prawach potencjalnych beneficjentów nieodpłatnej pomocy prawnej”
- SSR Mariola Adamiec – Witek – Sędzia Sądu Rejonowego w Bielsku Białej, Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Rejonowego w Bielsku Białej: „Profesjonalizm czy „chęć szczera” ? – konsekwencje pomocy przedsądowej i jej znaczenie dla właściwej ochrony interesów beneficjenta – spojrzenia zza stołu sędziowskiego”
- Adwokat Dorota Kulińska – Dyrektor Instytutu Legislacji i Prac Parlamentarnych NRA: „Czy misja zawodów prawniczych wystarczy...”
Moderator: adwokat Magdalena Grabarczyk – Zastępca Dyrektora Instytutu Legislacji i Prac Parlamentarnych NRA