• Wybór kandydatów na sędziów TK przez Zespół ds. rekomendacji kandydatów, powoływany przez Prezydium Sejmu RP.
• Jawny i publiczny charakter prac Zespołu, w tym transmisje w internecie.
• Obecność obserwatorów wskazanych przez samorządy zawodów zaufania publicznego.
• Transparentność procedury, jasne kryteria wyboru kandydatów, z wymogiem ich apolityczności.
• Rozważenie zmiany liczby posłów, stanowiących grupę uprawnioną do zgłoszenia kandydata na sędziego TK, z 50 na 35.
• Alternatywnie wprowadzenie procedury wyboru przez Sejm RP spośród kandydatów zgłaszanych w dotychczasowym trybie, tj. przez Prezydium Sejmu RP i przez grupę 50 posłów, ale tylko spośród osób zaproponowanych przez przedstawicieli świata nauki, instytucje życia publicznego oraz środowiska prawnicze.
• To rekomendacje Prezesa NRA, adw. Przemysława Rosatiego, w zakresie wyłaniania kandydatów na sędziów Trybunału Konstytucyjnego.

 

Przedstawione przez Prezesa NRA rekomendacje złożone na ręce Szymona Hołowni, Marszałka Sejmu RP i Stanisława Zakroczymskiego, Dyrektora Generalnego Gabinetu Marszałka Sejmu, stanowią odpowiedź na zaproszenie do ich sformułowania, które Prezes NRA otrzymał w czerwcu br.

W ocenie Prezesa NRA, procedura wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego wymaga doprecyzowania i uzupełnienia o regulacje, które zapobiegną nadużyciom prawa i zagwarantowałyby wybór sędziów TK spośród kandydatów legitymujących się najwyższą wiedzą prawniczą, doświadczeniem zawodowym dającym gwarancję należytego wykonywania obowiązków sędziego, spełniającym wymóg apolityczności. Niezwykle istotna jest także transparentność procesu wyboru.

Prezes NRA wskazuje, że cała procedura wyboru sędziów TK powinna zostać zawarta w Regulaminie Sejmu RP, który powinien zostać w tym celu znowelizowany. W ramach postulowanych zmian należałoby wprowadzić do projektowanych przepisów regulaminu upoważnienie dla Prezydium Sejmu RP do powołania Zespołu ds. rekomendacji kandydatów na sędziów Trybunału Konstytucyjnego skład, którego Prezydium Sejmu RP kształtowałoby z przedstawicieli wskazanych przez:
•    Rzecznika Praw Obywatelskich,
•    Rzecznika Praw Dziecka,
•    Prokuratora Krajowego,
•    Prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej,
•    Prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych
oraz
•    Marszałka Sejmu,
•    Marszałka Senatu i
•    Prezydenta RP,
przy czym marszałkowie i prezydent mogliby wskazać po jednym przedstawicielu spośród sędziów Sądu Najwyższego w stanie spoczynku, sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego w stanie spoczynku i sędziów Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku.

Do zadań zespołu należałoby przeprowadzenie publicznego postępowania kwalifikacyjnego i przedstawienie listy osób, spośród których Prezydium Sejmu RP albo określona grupa posłów, dziś aż 50, mogłaby zgłaszać kandydatów na sędziego Trybunału Konstytucyjnego, spośród których ostatecznego wyboru dokonałby Sejm RP.

Prace zespołu byłyby jawne, posiedzenia publiczne i transmitowane w Internecie.

W charakterze obserwatorów procedury kwalifikacyjnej i prac zespołu (bez prawa głosu) mogłyby uczestniczyć osoby wskazane przez samorządy zawodów zaufania publicznego, nie tylko spośród zawodów prawniczych, przedstawiciele wskazanych przez Prezydium Sejmu RP publicznych uczelni wyższych, wyznaczeni przez rady wydziałów tych uczelni i przedstawiciele organizacji pozarządowych działających na terenie całego kraju, których działalność statutowa obejmuje działania w sferze upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich.

Prezes NRA rekomenduje także kryteria wyboru kandydatów. Postuluje, by obowiązujący był zakaz przynależności do partii politycznej, związku zawodowego, zakaz prowadzenia działalności publicznej niedającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów. O nominację na sędziego TK nie mogłaby się  również ubiegać osoba, która sprawowała mandat posła, senatora, posła do Parlamentu Europejskiego lub wchodziła w skład Rady Ministrów, jeżeli od wygaśnięcia jej mandatu lub zakończenia pełnienia funkcji członka Rady Ministrów nie upłynęły minimum 4 lata, była członkiem partii politycznej, jeżeli od zakończenia członkostwa w partii politycznej nie upłynęły co najmniej 4 lata, sprawowała mandat radnego w jednostce samorządu terytorialnego lub pełniła funkcję prezydenta (burmistrza, wójta) lub pełniła funkcję z powołania w administracji rządowej, jeżeli od wygaśnięcia mandatu lub zakończenia pełnienia funkcji nie upłynęły co najmniej 4 lata, pełniła funkcje lub piastowała stanowiska z rekomendacji pośrednio lub bezpośrednio udzielonej przez władzą ustawodawczą lub wykonawczą lub partię polityczną, np. poprzez zasiadanie w organach spółek Skarbu Państwa, pełnienia funkcji doradcy, członka gabinetu politycznego czy asystenta posła lub senatora, jeżeli od wygaśnięcia mandatu lub zakończenia pełnienia funkcji nie upłynęły co najmniej 4 lata.

Prezes NRA postuluje też zmianę liczby posłów uprawnioną do zgłoszenia kandydata na sędziego TK z 50 na 35. Takie rozwiązanie byłoby spójne z liczbą posłów uprawnioną do zgłaszania innych kandydatów na stanowiska kreowane lub współkreowane przez Sejm RP (Prezes NIK, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka, Prezes UODO, członkowie Trybunału Stanu, członkowie Rady Polityki Pieniężnej, członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, posłowie członkowie Krajowej Rady Sądownictwa, członkowie Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu).

Prezes NRA wskazuje też, że w celu zapewnienia możliwości wyboru przez Sejm RP sędziów TK spośród osób niezaangażowanych politycznie, o najwyższym poziomie etycznym i merytorycznym, można alternatywnie rozważyć rozwiązanie polegające na wprowadzeniu procedury wyboru przez Sejm RP spośród kandydatów zgłaszanych w dotychczasowym trybie, tj. przez Prezydium Sejmu RP i przez grupę 50 posłów, ale tylko spośród osób zaproponowanych przez przedstawicieli świata nauki, instytucji życia publicznego oraz środowiska prawnicze, co także będzie gwarantować zgłoszenie niezależnych i apolitycznych kandydatów.

W piśmie z rekomendacjami, przesłanym na ręce Szymona Hołowni, Marszałka Sejmu RP i Stanisława Zakroczymskiego, Dyrektora Generalnego Gabinetu Marszałka Sejmu, Prezes NRA przypomina także obowiązujące przepisy wyłaniania kandydatów na sędziów Trybunału Konstytucyjnego.


(czytaj załączone pismo)